Powiat
Wąbrzeski

Cyberprzestępczość – aktualne zagrożenia

W związku z tym, iż osoby starsze są w ostatnim czasie w centrum uwagi cyberoszustów chciałabym przypomnieć współczesne metody oszustów oraz jak ustrzec się przed ewentualnymi zagrożeniami. Regularne rozmowy z naszymi seniorami w domu o zagrożeniach oraz nauka rozpoznawania fałszywych wiadomości to najbardziej znacząca metoda, która wpływa na ich bezpieczeństwo w życiu codziennym. Coraz więcej seniorów aktywnie korzysta z Internetu – czy to w celu kontaktu z bliskimi, robiąc zakupów online lub zarządzając finansami. Niestety, brak pełnej świadomości zagrożeń często prowadzi do poważnych strat finansowych. Osoby starsze postrzegane są przez cyberprzestępców, jako grupa o dużym potencjale finansowym, ale o ograniczonych umiejętnościach technologicznych. Świadomość zagrożeń wśród seniorów pozostaje nadal niewystarczająca, co oszuści skrzętnie wykorzystują, żerując na emocjach, takich jak samotność, ufność, strach czy potrzeba pomocy bliskim.

Najczęstsze metody cyberoszustów

• Phishing

Phishing to jedna z najpowszechniejszych technik kradzieży danych. Przestępcy wysyłają fałszywe e-maile, SMS-y lub kontaktują się za pośrednictwem mediów społecznościowych, podszywając się pod znane instytucje. Wiadomości te często zawierają linki prowadzące do stron wyłudzających dane logowania lub instalujących złośliwe oprogramowanie. Osoby starsze, mniej zaznajomione z mechanizmami weryfikacji autentyczności stron czy wiadomości, są szczególnie narażone na tego typu ataki. Regularna edukacja, nauka rozpoznawania podejrzanych wiadomości oraz stosowanie oprogramowania antywirusowego mogą znacząco zmniejszyć ryzyko.

• Oszustwa na wnuczka i deepfake

Tradycyjne oszustwa na wnuczka ewoluowały dzięki technologii deepfake. Nagrania wideo czy audio, perfekcyjnie imitujące głos i wygląd bliskich, błyskawicznie stały się narzędziami ułatwiającymi oszustom realizację ich niecnych planów. Scenariusze tych oszustw często obejmują podszywanie się pod policjantów lub lekarzy, przedstawicieli różnych urzędów – często ZUS-u aby wykorzystać presję czasu i zaufanie do tych zawodów. Celem jest skłonienie ofiary do natychmiastowego przesłania pieniędzy na wskazane konto. Dodatkowo, oszuści często proszą seniorów o zachowanie rozmowy w tajemnicy, co utrudnia wykrycie przestępstwa. Bywa, że seniorzy nie zdają sobie sprawy z możliwości weryfikacji takich kontaktów, co pogłębia problem. Dane do kontaktów z seniorami oszuści często biorą z nieaktualnych książek telefonicznych.„Oszustwo na książkę telefoniczną” to historia seniorki, której dane kontaktowe - dwóch oszustów znalazło w starej książce telefonicznej. Mężczyźni podali się za funkcjonariuszy Centralnego Biura Śledczego i pod legendą prowadzenia tajnej akcji policyjnej z udziałem kobiety, wyłudzili od seniorki 30.000 złotych.

• Fałszywa pomoc techniczna

Oszuści często podszywają się pod wsparcie techniczne znanych firm, oferując pomoc w rozwiązaniu fikcyjnych problemów. Mogą przekonywać seniora, że jego komputer został zainfekowany, i proponować zdalne wsparcie. W rzeczywistości ich celem jest uzyskanie dostępu do urządzenia ofiary, co umożliwia kradzież danych osobowych i/lub pieniędzy. Aby temu zapobiec, warto zachęcać seniorów, by w razie wątpliwości skontaktowali się z oficjalnym wsparciem technicznym.

• Romance scams

Najpodlejszą taktyką cyberoszustów jest wykorzystywanie samotności seniorów i udawanie matrymonialnych planów wobec ofiary. Na wstępie przestępcy budują relacje z ofiarą, by stopniowo wyłudzać pieniądze na rzekome problemy zdrowotne lub inne nagłe potrzeby. Zaczynają od drobnych sum, a następnie proszą o coraz większe kwoty. Ten typ oszustwa często wiąże się nie tylko z dużymi stratami finansowymi, ale także krzywdami emocjonalnymi, przez co oszukani wstydzą się przyznać do swojej sytuacji. Warto też wspomnieć, że problem ten dotyczy nie tylko serwisów randkowych, ale także aplikacji społecznościowych i komunikatorów, gdzie z pozoru niewinne rozmowy mogą prowadzić do finansowych strat.

• Fałszywe loterie i okazje

Oszustwa finansowe wymierzone w seniorów często bazują na obietnicach wygranej na loterii lub niezwykłych promocji. Przestępcy potrafią posunąć się nawet do tworzenia realistycznie wyglądających stron internetowych i kampanii reklamowych uwiarygadniających szwindel. Część z nich proponuje inwestycje w kryptowaluty czy inne alternatywne formy lokowania kapitału, kusząc niskim ryzykiem i gwarantowanymi zyskami. Niestety, w rzeczywistości są to jedynie sposoby na wyłudzenie pieniędzy. Warto więc opowiedzieć naszym seniorom o konieczności sprawdzania wiarygodności takich ofert, np. poprzez oficjalne strony lub infolinie lub powinni zgłaszać się z takimi propozycjami do osób najbliższych w celu ich weryfikacji.

Współczesny krajobraz cyberzagrożeń zmusza nas do wspólnej troski o najmniej chronionych seniorów, dlatego  wsparcie naszych seniorów w rodzinie ale też z najbliższego otoczenia znajomych, sąsiadów oraz świadoma edukacja mogą stanowić skuteczną zaporę przed strategiami cyberprzestępców. Dlatego bądźmy ostrożni i czujni oraz zwrócimy uwagę na niecodzienne sytuacje, a w razie potrzeby  lub w przypadku naszych obaw zgłośmy zagrożenia właściwym  organom ścigania. Przeciwdziałanie zagrożeniom jest lepsze niż usuwanie ich skutków. Działania prewencyjne pozwalają uniknąć kosztów, strat i cierpienia związanych z wystąpieniem zagrożenia. Zapobieganie jest bardziej efektywne ekonomicznie i humanitarnie.