Czaple - Remiza OSP- wybudowana w 1911 roku dla miejscowej straży pożarnej. Obok znajduje się głaz z tablicą upamiętniającą 100-lecie OSP Czaple.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Dąbrówka - Mleczarnia- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Bryła budynku przypomina raczej niewielki młyn niż typową mleczarnię. Uwagę zwracają ozdobne metalowe kratki wentylacyjne na frontowej ścianie. Obecnie mieści mieszkania i świetlicę wiejską.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Dębowa Łąka - Karczma - wybudowana około roku 1870 w technologii szachulcowej (mur pruski). Aktualnie opuszczona, jeszcze do niedawna pełniła funkcje zbliżone do pierwotnych.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Dębowa Łąka - Mleczarnia - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku w centrum wsi. W 1939 roku w tym budynku Niemcy więzili i torturowali mieszkańców okolicy.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Fryzanowo - Szkoła - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie mieści mieszkania.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Jarantowice - Dom z XVIII wieku - najstarszy dom we wsi, powstały z drewna i czerwonej cegły.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Józefkowo - Poniatówki- 25 drewnianych domów w stylu góralskim zbudowanych w latach 30-tych XX wieku w ramach reformy rolnej.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Książki - Dworzec kolejowy - wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku przy linii kolejowej uruchomionej w 1871 roku. Po wojnie został otynkowany, przez co zatarto cechy stylowe.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Książki - Cegielnie - we wsi funkcjonowały do połowy XX wieku co najmniej dwie cegielnie korzystające z lokalnych zasobów gliny. Żadna z nich nie zachowała się do dnia dzisiejszego, można znaleźć je jedynie na starych fotografiach. Widocznymi pozostałościami po cegielniach są zalane wodą dawne wyrobiska położone na obrzeżach wsi.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Książki - Mleczarnia - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Aktualnie przerobiona na mieszkania, nie posiada już charakterystycznego wysokiego komina z czerwonej cegły, przez co straciła na atrakcyjności.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Kurkocin - Koźlak - drewniany wiatrak wchodzący niegdyś w skład majątku Fisherów. Zwraca uwagę wyjątkowe w tego typu budowlach pokrycie dachu blachą. W środku częściowo zachowało się wyposażenie.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Łobdowo - Dom z czerwonej cegły - typowy dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Małe Pułkowo - Kuźnia - wybudowana w 1909 roku z czerwonej cegły. Z daleka zwraca uwagę okazałą elewacją frontową zaprojektowaną z dbałością o detale architektoniczne.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Mgowo - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Niedźwiedź - Młyn - wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z cegły. Obecnie pełni funkcje handlowe.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Nowa Wieś Królewska - Młyn- wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Architektura typowa dla niewielkiego wiejskiego młyna. Obecnie opuszczony.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Nowa Wieś Królewska - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Uwagę zwraca namalowany na elewacji frontowej napis: 2 Klasowa Publiczna Szkoła Powszechna w Nowejwsi Król.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Orłowo - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Płużnica - Schrony- wybudowane przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej. Są to konstrukcje żelbetowe niewielkich rozmiarów, składające się zazwyczaj tylko z jednej izby bojowej. Wyróżnić można schrony dla karabinów maszynowych oraz dla armaty.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Płużnica - Dworzec kolejowy- wybudowany w 1911 roku przy nie istniejącej już prywatnej linii kolejowej, która od 24 września 1901 roku do 1982 roku łączyła cukrownie w Chełmży i w Mełnie. W skład kompleksu dworcowego w Płużnicy oprócz głównego budynku wchodziła dwustanowiskowa parowozownia oraz budynki mieszkalne dla pracowników kolei. Obecnie cały budynek dworca mieści mieszkania, które pierwotnie znajdowały się jedynie na jego piętrze.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Płużnica - Mleczarnia- wybudowana w 1888 roku przez miejscową Spółdzielnię Mleczarską. Początkowo służyła miejscowym chłopom i właścicielom ziemskim, a po wybudowaniu linii kolejowej Chełmża-Mełno w 1901 roku poszerzono znacznie rynek zbytu produktów mleczarskich. Mleczarnia wytwarzała sery, masło, śmietanę czy twaróg i współpracowała ze zlewniami w Uciążu i Wieldządzu, gdzie posiadała tzw. wozaków, którzy wozami transportowali mleko. Działalność mleczarni zakończyła się w 1998 roku, z tym że od lat 70-tych była to już tylko zlewnia mleczarni w Wąbrzeźnie.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Ryńsk - Młyn - wybudowany w 1876 roku z czerwonej cegły. Początkowo funkcjonował jako gorzelnia. Zwraca uwagę wyjątkową architekturą, dbałością z styl z rozmachem.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Czystochleb - Szkoła - powstała prawdopodobnie na początku XX wieku. Obecnie mieści świetlicę wiejską i mieszkania.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Jarantowice - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, powstała prawdopodobnie na początku XX wieku.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Pływaczewo - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, powstała prawdopodobnie na początku XX wieku.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Trzciano - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, pochodząca prawdopodobnie z początku XX wieku, obecnie mieści świetlicę wiejską oraz mieszkania.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Stanisławki - Dom-muzeum
Drewniana chałupa z XVIII wieku udostępniona do zwiedzania jako prywatne muzeum.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Wiewiórki - Mleczarnia
Wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Uwagę zwraca zachowany wysoki komin z czerwonej cegły. Aktualnie budynek mieści mieszkania.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Wiewiórki - Szkoła
Wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Uwagę zwraca tablica nad wejściem: SZKOŁA OGÓLNOKSZTAŁCĄCA STOPNIA PODSTAWOWEGO w WIEWIÓRKACH.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Wielkie Pułkowo - Dom z czerwonej cegły
Typowy dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Wielkie Pułkowo - Drewniany dom
Wybudowany prawdopodobnie na początku XX wieku niewielki drewniany dom. Niewielki kąt nachylenia dachu sugeruje, iż był on od początku przystosowany do pokrycia papą, co oznacza jego stosunkowo młody wiek.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Wieldządz - Góra zamkowa
Gród w tym miejscu wzmiankowany był od 1222 roku i miał kształt elipsy o wymiarach około 80x120 metrów. Na szczycie wzgórza na wysokości 5-6 metrów nad poziomem otaczającego je jeziora znajdował się plac w kształcie elipsy o wymiarach około 35x60 metrów. Na przełomie XIII i XIV wieku krzyżacy wybudowali w tym miejscu zamek, którego fundamenty zachowały się do dziś i mają wymiary około 14x32 metry przy grubości murów około 2,5m. Zamek szybko stracił na znaczeniu, na początku XVII wieku funkcjonowała już tylko zamkowa kaplica, ale i ta szybko popadła w ruinę.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Wielkie Radowiska - Dom z czerwonej cegły
Dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa handlowo- usługowo- mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Ryńsk - Czworaki
Wybudowane w latach 70-tych XIX wieku dla pracowników miejscowego majątku Działyńskich.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Ryńsk - Grodzisko
Pozostałości grodziska wczesnośredniowiecznego w postaci sztucznie usypanych kopców ziemnych. Z tym miejscem prawdopodobnie możemy utożsamiać Mikołaja z Ryńska, twórcę Towarzystwa Jaszczurczego.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
Osieczek - Grodzisko
Powstałe w XI lub XII wieku nad brzegiem jeziora. Niegdyś otoczone było fosą, dziś pozostało jedynie sztucznie usypane wzgórze z wałem ziemnym.
- autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
