Światowy Dzień Świadomości Autyzmu
2 kwietnia został uznany przez państwa członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych jako Światowy Dzień Świadomości Autyzmu.
W tym dniu chcemy przypomnieć problemy z jakimi borykają się osoby ze spektrum autyzmu i zwrócić uwagę na ich częstą dyskryminację i niezrozumienie. Od wielu lat, uwaga specjalistów z różnych dziedzin, skoncentrowana była na trudnościach w nawiązywaniu kontaktów społecznych, problemach z komunikacją oraz na nietypowych zainteresowaniach i zachowaniach głownie dzieci. W rzeczywistości autyzm trwa całe życie i dotyczy również dorosłych.
Wyobraźmy sobie taki świat, w którym wszystko przysypane jest śniegiem. Żeby z jednego domu dojść do drugiego, trzeba kilofem wyrąbać tunel. Żeby uzyskać kontakt z autystycznym dzieckiem, trzeba takie tunele kopać przez całe życie - mówią rodzice dzieci chorych na autyzm.
Pierwsze pokolenie osób zdiagnozowanych w dzieciństwie w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu, które uczestniczyły w terapii i mogły uczęszczać do wyspecjalizowanych placówek edukacyjnych, to dziś dorośli ludzie. Stają oni w obliczu pytania: I co dalej?
Z tego powodu w ostatnich latach obserwujemy dynamiczny wzrost zainteresowania specyfiką funkcjonowania osób dorosłych z ASD. O ile w przypadku dzieci dostęp do diagnozy, terapii i edukacji jest stosunkowo dobry (choć nierównomierny w skali całego kraju), o tyle po 25 roku życia osoby z ASD stają się niewidzialne dla sytemu wsparcia w Polsce.
Z artykułu, opublikowanego w 2014 roku, w renomowanym czasopiśmie medycznym „The Lancet” wynika, że stygmatyzacja, czyli „etykietowanie” i odrzucanie osób ze spektrum autyzmu w kontaktach społecznych są zjawiskiem powszechnym. O ile w stosunku do dzieci z autyzmem jesteśmy bardziej tolerancyjni i wyrozumiali, o tyle dorosłych oceniamy niezwykle krytycznie. Pojawia się pewne naznaczenie społeczne oraz utrwalanie funkcjonujących stereotypów i uprzedzeń.
Osoby z ASD są postrzegani jako dziwni, inni, co prowadzi do publicznego potępienia, izolacji, odbierania im praw oraz gorszego traktowania. Depresja, próby samobójcze, impulsywność, traumatyczne doświadczenia (np. prześladowanie w szkole), niski status socjoekonomiczny oraz trudności w wyrażaniu uczuć i myśli to tylko niektóre z przyczyn takiego stanu rzeczy. W efekcie osoby te czują się mniej wartościowe od innych ludzi i dyskryminowane. Nie wierzą w siebie i swoje możliwości. Są osamotnione, wyizolowane a nawet wykluczone społecznie. Zrezygnowane i obojętne nie mają perspektyw i nadziei na lepszą przyszłość. Przejawiają obniżony nastrój, spadek energii i codziennej aktywności. Same borykają się z problemami, których z uwagi na swoje zaburzenie nie potrafią rozwiązać, co dodatkowo pogłębia ich frustrację i niską samoocenę. Stygmatyzacja przejawia się również w ograniczaniu dostępu do podstawowych świadczeń zdrowotnych, różnych form opieki czy nowoczesnego leczenia.
Z raportu Jim. Autyzm Help z 2016 roku wynika, że 65 % osób z zaburzeniami ze spektrum akceptuje swój autyzm. Oswoiły go. Nie chcą się zmieniać. Chcą być sobą. Autyzm jest ich. W przeprowadzonych ankietach piszą:
„Jestem jaka jestem. Jestem szczęśliwą osobą”.
„Bez zaburzenia byłbym kimś innym”.
„Spektrum sprawia, że jestem sobą. Częściowo z niego wynikają moje talenty i wrażliwość”.
I wreszcie: „Odmienność jest OK”.
Akceptacja swojej odmienności to już połowa sukcesu, ale osoby z ASD potrzebują także i naszego wsparcia. Postrzeganie świata przez nich nie jest wcale gorsze od naszego, jest po prostu inne i zasługuje na nasze zrozumienie.
Może warto więc przyłączyć się do akcji „Zaświeć się na niebiesko” ?
Niech 2 kwietnia będzie i naszym dniem solidarności z tymi osobami. Zapalmy niebieską lampkę, ubierzmy coś niebieskiego lub po prostu sprawmy, by nasze myśli były w tym kolorze. Miejmy niebieskie serca dla autyzmu bo warto…
- autor: Opracowanie mgr Katarzyna Laudańska- Becker pedagog Poradnia Psychologiczno- pedagogiczna Wąbrzeźno, data: 2018-03-22